پیتزا خوشمزه مضر: تاریخچه +انواع پیتزا و مواد تشکیل دهنده

مقدمه

این روزها کمتر کسی را می‌توان یافت که عاشق پیتزا نباشد و حتی یکبار آن را امتحان نکرده باشد. اما این خوشمزه جهانی چطور اختراع شد؟ آیا از اول هم بدین شکل و مزه بوده؟ چه مسیری را طی کرده و چطور اینقدر محبوب شده است؟

شاید جالب باشد اگر بدانید اکتبر، ماه ملی پیتزا در آمریکا است. امروزه مصرف روزانه میلیون‌ها عدد پیتزا بخشی از عادت خوراکی مردم جهان شده است،  تا آنجا که ایتالیایی‌ها می‌گویند: «ما با پیتزا جهان را فتح کردیم.»

با مقاله جدید برنا همراه باشید:

پیتزا چیست

واژه ی پیتزا، یک واژه‌ی ایتالیایی به معنای «خوراک همه چیز درهم» است. اما این غذای پرطرفدار، راه درازی را پیموده تا به یک غذای جهانی تبدیل شود.

بله پیتزا به ایتالیایی: Pizza غذایی است که ماده اصلی آن را یک نان گرد و صاف تشکیل می‌دهد، روی آن را مواد دیگری قرار داده و در فر، اجاق‌گاز یا تنور پخته می‌شود.

به یک پیتزای کوچک پیزتا (Pizzetta) و به کسی که پیتزا می‌پزد، پیزائولو (Pizzaiolo) گفته می‌شود.

در ایتالیا، پیتزایی که در مکان‌های رسمی مانند رستوران‌ها سرو می‌شود، برش نخورده‌است و با کارد و چنگال خورده می‌شود. با این‌حال در مکان‌های غیررسمی‌تر، پیتزا برش خورده تحویل داده می‌شود و با دست خورده می‌شود.

ایتالیا هنر پخت پیتزای خود به نام «ناپل» را به عنوان میراث جهانی بشریت به سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل «یونسکو» معرفی کرد.

مرتبط مطالعه کنید: وعده‌های غذا و بخش‌های مختلف غذایی ایتالیایی‌ها+ عادات غذایی جالب

تاریخچه پیتزا

اصطلاح پیتزا برای اولین بار در قرن دهم میلادی به‌زبان لاتین در دست‌نوشته‌ای در شهر گائتا (واقع در جنوب ایتالیا) به ثبت رسیده‌است. پیتزای امروزی در ناپل اختراع شد و دستورالعمل تهیه آن در کشورهای مختلفی با تغییرات متعددی استفاده شده‌است. پیتزا یکی از مشهورترین غذاهای دنیا به‌حساب می‌آید و به‌عنوان یک فست‌فود متداول در اروپا و آمریکا استفاده می‌شود.

ایران؟

در قرن سیزدهم میلادی در کتاب «تاریخ روم» نوشته ی «مارکووس پورچیوس کاتو» به نوعی خمیر گرد صاف اشاره شده که با روغن زیتون و سبزی‌ها و عسل در اجاق پخته می‌شده؛ چیزی که آن‌ها درست کردن آن را از ایرانیان وام گرفته بودند.

برخی معتقدند این غذا ابتدا متعلق به ایرانیان بوده است. سربازان داریوش نوعی نان پهن را روی سپرهای خود می‌پختند و روی آن را با پنیر و خرما می‌پوشاندند. یونانی‌ها پختن چنین نان‌هایی را از ایرانیان آموختند. این نان از یونان به روم رفت و در جنوب ایتالیا معمول شد.

روم؟

بررسی معتقدند ابتدا این رومی ها بودند که غذایی شبیه به پیتزاهای امروزی طبخ می کردند. نوشته‌های یک تاریخ نگار رومی به نام «مارکوس پورسیوس کاتو» نشان می دهد که ۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح (ع)، رومی‌ها نان‌های گرد و پهنی را که از ترکیب آرد و آب درست می‌شد روی سنگ‌های داغ می‌پختند و با روغن و سبزیجات مختلف می‌خوردند.

این نان‌های سنتی میان اهالی منطقه مدیترانه شهرت زیادی داشت. رفته رفته نان‌های گرد و برشته توسط مستعمره نشینان یونانی از روم به جنوب ایتالیا راه پیدا کرد و ایتالیایی‌ها به خصوص قشر کم درآمد شیفته این غذای سبک و ترد و خوشمزه شدند اما تا مدت‌ها این نان‌ها یک غذای فقیرانه به حساب می‌آمد و افراد طبقه بالا رغبت زیادی به خوردن آن نداشتند.

باستان شناسان در حین حفاری‌های خود در شهر «پومپی» در ایتالیا به بقایای مغازه‌هایی برخوردند که نشان دهنده‌ی شباهت این مغازه ها با پیتزا فروشی های امروزه هستند. البته این غذا در آن زمان به شکل امروزی وجود نداشت و فقط شامل نان مسطح گردی بود که با آرد عمل می آمد و همراه ادویه و روغن پخته می شده.

ناپل؟

مورخان و کارشناسان، مهد اصلی pizza را در منطقه ی ناپل در جزیره ی سیسیل ایتالیا که دارای مردمی خون گرم و خوش قریحه است می‌دانند. می‌گویند که «امبرتو» پادشاه وقت ایتالیا و همسرش «ملکه مارگاریتا» در سال ۱۸۸۹ میلادی هنگامی که تصمیم به یک سفر سراسری در قلمرو حکومت خود گرفته بودند، مشاهده کردند که مردم فقیر ناپل در دستان خود نان ضخیمی دارند که بر آن اندکی گوجه فرنگی و پنیر است. ملکه به ملازمان خود دستور داد تا تکه ای از آن غذا را برایش بیاورند و پس از خوردن آن احساس کرد از این غذای ناشناخته – که به پیتزا شهرت داشت – خوشش آمده.

تا حدود سال ۱۸۳۰ میلادی، پیتزاها در دکه‌های کنار خیابان به فروش می‌رسیدند و اولین پیتزا فروشی واقعی به نام «آنتیکاپورت آلبا» برای اولین بار در ناپل باز شد. پیتزا در بین ایتالیایی ها بسیار محبوب شد و به زودی به صورت غذای محلی آن ها در آمد. بعد از آن یک مهاجر ایتالیایی به نام «چنارولمباردی» مغازه ی کوچکی در محله ی ایتالیایی‌نشین نیویورک باز کرد. شاگردش «آنتونیو توتونوپرو» شروع به پختن پیتزا و فروش آن در مغازه کرد. طولی نکشید که پیتزاهای توتونوپرو بسیار پرطرفدار شد و لمباردی را به فکر باز کردن یک پیتزا فروشی در سال 1905 انداخت.

در هر صورت نظرات در مورد مهد این غذای بی‌نظیر جهانی بسیار متفاوت است و با وجود این‌که برخی اعتقاد دارند پیتزا از روم به جنوب ایتالیا راه یافت و تا مدت‌ها آن را غذای فقیران می‌نامید‌ند، برخی نیز عنوان کرده‌اند ‌ این غذای بسیار خوشمزه قدمتی نسبتا طولانی دارد و به زمان اهالی یونانی ساکن در ماگناگریسیا در جنوب ایتالیا باز می‌گردد.

مواد تشکیل دهنده

پیتزا، نان گرد صافی است که در فر پخته می‌شود و معمولاً روی این نان گرد را با سس گوجه فرنگی و پنیر می پوشانند؛ به علاوه، دیگر مواد دل خواه را هم روی نان اضافه می کنند. پنیری که استفاده می شود معمولاً پنیر«موزارلاو» یا پنیر پیتزاست. از مواد مختلفی برای تهیه‌ی این غذا استفاده می‌شود: اغلب گوشت یا انواع سوسیس به کار می‌رود. البته میوه و سبزیجات از جمله آناناس، زیتون، پیاز، قارچ و … هم به کار می‌رود. همچنین از کره، ادویه جات، پودر سیر و یا کنجد هم برای طعم دادن به پیتزا استفاده می‌کنند. خمیر پیتزا معمولا ًاز آرد، خمیرمایه و آب تشکیل گردیده است. خمیر را با دست خوب ورز می‌دهند. پس از ورآمدن خمیر، آن را درون ظرف گردی که کف آن را با روغن چرب نموده‌اند، پهن می کنند. بعد از قرار دادن مواد لازم روی خمیر و پاشیدن پنیر بر روی آن، پیتزا را به دلخواه تزئین کرده و آن را درون فر گذاشته  و می پزند. نان پیتزا باید کاملاً ترد و خوش عطر باشد.

البته مواد درون پیتزا بستگی به نوع آن هم دارد و امروزه انواع مختلفی از پیتزا را در سراسر جهان داریم که بسته به طبع و علاقه مردم دنیا متفاوت است: پیتزا گوشت، مرغ و قارچ، انواع پیتزای سبزیجات و …

پیتزا مفید یا مضر

از آن جا که تهیه ی پیتزا سریع صورت می گیرد، متخصصین تغذیه آن را جزو Fast Food‌ها (غذاهایی که سریع آماده می‌شوند) قرار می‌دهند. پیتزا را داغ یا سرد میل می‌کنند. در وعده‌های اصلی غذا مثل ناهار و شام یا در پیکنیک‌ها، این غذا استفاده می‌شود. امروزه در اغلب سوپرمارکت‌ها در بخش غذاهای منجمد، پیتزاهای آماده را می‌توان یافت. این پیتزاها از قبل طبخ شده‌اند و تنها باید آن را داخل فر و یا مایکروفرگرم نمود تا آماده‌ی مصرف شوند.

دو عنصر مهم که در شکل گیری پیتزا نقش اصلی را ایفا کرده اند، نان و پنیر هستند که اجزای جدا نشدنی یک پیتزای خوب به شمار می روند، بنابراین گزینش یک پنیر مناسب و با کیفیت می‌تواند پیتزای لذیذی را در پی داشته باشد. پیتزا غذائیست پرانرژی ولی کم ارزش. غذاهایی مانند پیتزا، فاقد ارزش غذایی هستند و عموما یبوست و بیماری‌های پوستی و عصبی را موجب می‌شوند. این غذاها دارای مزه‌های ساختگی هستند و به خاطر استفاده از فلفل و انواع سس‌ها، آلرژی و کابوس ایجاد می کنند. به دلیل استفاده از سوسیس و کالباس در تهیه ی پیتزا، احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف بالا می‌رود. خمیر پیتزا چون از آرد «سه صفر» تهیه می شود، بعد از مصرف در روده، تبدیل به قند شده و تولید الکل می‌کند و در نتیجه، خطر ابتلا به میگرن را افزایش می دهد. با تمام این تفاسیر اگر این غذا در منزل و با مواد سالم خانگی تهیه شود، مطمئناً یک غذای کاملا سالم و مطابق میل بچه‌ها خواهد بود.

پیتزا در ایران

در ایران نیز‌ سال ۱۳۴۷ رضا رئیسی، فارغ‌التحصیل کشاورزی از دانشگاه پلی‌تکنیک ‌ کالیفرنیا در سنت لوئیس ابیسپو، اولین پیتزافروشی را به نام «پیتزا پنتری» افتتاح کرد. البته برخی اعتقاد دارند ‌ اولین پیتزافروشی تهران، پیتزا داوود نام دارد که در خیابان نوفل لوشاتو قرار دارد و تا به امروز هم به مشتریان خود سرویس می‌دهد.